عضویت در سایت |  رمز عبور را فراموش کردم
جمعه 10 فروردين 1403     ۱۸:۳۴
اینجا هستیدSkip Navigation Links : صفحه نخست : حفظ صفات کمی و کیفی ارقام بومی مناطق خرما خیز کشور......نگارنده: احمد فرید - کارشناس کشاورزی
حفظ صفات کمی و کیفی ارقام بومی مناطق خرما خیز کشور......نگارنده: احمد فرید -  کارشناس کشاورزی حفظ صفات کمی و کیفی ارقام بومی مناطق خرما خیز کشور......نگارنده: احمد فرید - کارشناس کشاورزی (تعداد بازدید : 1664)

بسمه تعالی

 

نگارنده: احمد فرید -  کارشناس کشاورزی

                           حفظ صفات کمی و کیفی ارقام بومی مناطق خرما خیز کشور

مناطق خرما خیز کشور دارای آب و هوای متفاوت با اقلیم های گرم از گرم و مرطوب،

نیمه مرطوب تا گرم خشک، بیابانی و کویری می باشد که تولید و رشد درخت خرما به

عنوان گیاه مقدس و سمبل مقاومت و استواری منبع مهّم غذائی در پهینه وسیع کره

زمین رشد و از دیرباز پروردگار بزرگ برای بشر با ویژگیهای مختلف خلق کرده است که

سازگاری و حفظ آن با تمام ناملایمات جوی، خشکسالی و کم آبی، طوفان شن های

روان، گرماهای سوزان و طاقت فرسا بخصوص در مناطق کویری دارای بادهای لوار

گرم بیش از 50 درجه را تحمل و به کمک بشر آمده است.

 بنابراین حفظ ساختار توارثی و ژنتیکی این گیاه ارزشمند در هر منطقه بسیارمهّم و با

ارزش میباشد و به عنوان سپر دفاعی از از ابعاد گوناگون در تثبیت شرایط آب و 

هوائی، ماندگاری بشر در طبیعت سخت و طاقت فرسای اقلیمی و تأمین ما یحتاج و

معشیت مردمان مناطق محُرم و سخت کوش کشور حامی خدادای و طبیعی بوده

است و از ابعاد معیشیتی و اقتصادی در بعضی از استانها بخصوص مناطق محروم 

کشور تنها منبع درآمد خانوار و زندگی افراد منحصر به آن می باشد در طی سالهای

اخیر دستگاه­های متولی در زمینه های علمی، فنی و اقتصادی با تکیه بر جمع آوری

ارقام در کشور و ایجاد کلیسون های درخت خرما و وارد نمودن ارقام از مناطق مختلف

خرما خیز دنیا دارای مجموعه های ژنتیکی ارزشمند در استانهای خرما خیز می باشند.

 بطوریکه در کشور ایران بیش از 500 رقم خرما وجود دارد که از تفرق صفحات خرما از

کاشت هر هسته معمولا" یک رقم تولید می شود که بسیار کم و شبیه به پایه

مادری می باشد و عمده بذور کشت شده با 80% ارقام خرمای نر که آن هم از لحاظ

ژنتیکی با ارزش و قابل بررسی و مطالعه می باشد از بین ارقام ذکر شده حدود 30

رقم خرمای اقتصادی در کشور ما وجود دارد که از این تعداد حدود 15 رقم معروف و

تجاری و اقتصادی هر منطقه از استانهای کشور با تغییرات آب و هوائی جزئی از نقطه

ارتفاع صفر در کنار دریای آزاد تا 900-800 متری ارتفاع از سطح دریا رشد و محصول

میدهد که دارای صفات خاص توارثی و ژنتیکی منطقه خود می باشد در هر استان

کشور یک تا 5 رقم اقتصادی و تجاری به ترتیب اهمیت سازگاری از لحاظ کیفی و

کمی وجود دارد که طی هزاران سال سازگار و حفظ گردیده است و جزء سرمایه

ملی در هر استان و منطقه باید حفظ گردد بعنوان مثال نمونه های از ارقام نظیر

مضافتی در استان کرمان(بم) و کلوته، مرداسنگ (جیرفت)، قصب شهداد
مضافتی 

و ربی سیستان و بلوچستان( سراوان
ایرانشهر) پیارم هرمزگان (حاجی آباد)،

شاهانی ، خاصوئی (فارس)،کبکاب(بوشهر) واستعمران خوزستان و نمونه های

اقتصادی دیگر در هر منطقه به ترتیب اولویت ارقام اقتصادی و تجاری وجود دارد که هر

کدام از لحاظ سازگاری در فنوتیپ، مرفولوژی، ژنتیکی و سایر خصوصیات ذاتی اقلیمی

شکل گرفته است که دارای صفات منحصر به فرد کمی و کیفی و رویشی با طول

عمر سازگاری خاص می باشد بنابراین حفظ ارقام هر منطقه با حساسیت زیاد باید

مد نظر تولید کنندگان، نخلکاران و کشاورزان در این مناطق باشد.از آنجاییکه جابجایی

ارقام به سایر مناطق که باعث انتقال آفات و بیماریهای  عدیده خواهد شد از لحاظ

سازگاری و کمی و کیفی عملکرد میوه دارای خصوصیات نامرغوب کیفی و کمی

خواهد شد که تنها به شرایط اقلیمی و اکوسیستمی هر منطقه بستگی دارد مثلا"

رقم پیارم در حاجی آباد در مسیرهای کوهپایه ای دارای کیفیت بهتری می باشد

مضافتی دردهستان کلگان سراوان در شرایط اقلیمی و آب و هوائی خاص خود با

اختلاف با سایر مناطق استان از لحاظ کیفی و رنگ پوست مشکی و نازک منحصر به

فرد دارد. مضافتی در منطقه خواجه عسکر، روداب، دهشتر، بروات بم دارای صفات

کیفی متمایز، سایر مناطق نظیر نرماشیر دارد کلوته کهنوج و جیرفت شرایط ویژه

کیفی و کمی خاص خود را دارد همچنان کبکاب بوشهر ، شاهانی فارس و

استنعمران و سایر در خوزستان


مراد از تحریر این مقاله توجه تولید کنندگان ، وزارتخانه جهادکشاورزی، موسسه

تحقیقات خرمای کشور، مراکز تحقیقاتی و نخلکاران و تولید کنندگان عزیز استانهای

خرماخیز کشور می باشد که با نگاه حفظ هر رقم از لحاظ کمی و کیفی در هر استان

و منطقه سیاست گذاری و برنامه ریزی کمی و کیفی علمی مطالعات و برنامه ریزی

توسعه ی، تولید ، جایگزنی را داشته باشند و از توصیه و توسعه ارقام خاص هر

منطقه به سایر مناطق کشور خوداری گردد تجربه علمی و فنی اینجانب طی چهار

دهه فعالیت در بخش های تحقیقاتی و اجرایی وزارت جهادکشاورزی حاصل این می

باشد که با تأکیددر حفظ ارقام مرغوب و سازگار کمی و کیفی در هر استان باشد

بدیهی است جابجائی ارقام ذکر شده از استان به استان یا منطقه دیگر به هیچ وجه

دارای خواص کمی و کیفی زادگاه خود نخواهد شد و انتظار تولید کنندگان را برآورده

نخواهد کرد و آنچه تلاش نخلکاران در کشور در بهبود ارزش اقتصادی محصول سایر

مناطق می باشد نتیجه مطلوبی عاید نخواهد شد و نمی تواند مثلا" رقم پیارم حاجی

آباد و رقم کبکاب بوشهر و ربی بلوچستان و کلوته جیرفت یا سایر ارقام بومی  هر

منطقه در سایر مناطق ویژگیهای خود را حفظ نماید کما اینکه محصول می دهد و

نمی تواند برابری با صفات کمی و کیفی اقلیم سازگار و زادگاه ژنتیکی خود را حفظ

نماید و از لحاظ کیفی و کمی و ارزش اقتصادی و بازار پاسخگو نیست ضمن اینکه

اصالت ژنتیکی و بازار تجاری مطلوب خود را از دست میدهدو رقمی تولید میشود که

دارای ارزش کیفی پائین و غیر اقتصادی میشود در پایان این مقاله نگارنده تأکید بر

حفظ هر رقم در هر منطقه می باشد و نگاه سودآوری کاذب را باید از ذهن دور نموده

و انتظار برداشت محصول مرغوب و اقتصادی از جابجائی ارقام مرغوب هر استان با

سایر استانها خوداری نموده و در عوض نخلکاران عزیز توجه به مسائل به باغی و

حفظ ارقام سازگار هر منطقه از لحاظ اقتصادی بنمایند و با توجه به عمر مفید خرما

حدود 55 سال در بازسازی ، احیاء و جایگزینی نمودن نخلستانها و رعایت مسائل به

باغی به زراعی بخصوص مصرف بهینه و مدیریت آب، تعذیه و بهداشت نخلستان،

کنترل آفات و بیماریها و تکمیل زنجیره تولید تا صنایع وابسته، تبدیلی، فراوری و جانبی

این ثروت ملی بنمایند چرا که انتظار از جابجائی ارقام بدست آوردن درآمد اقتصادی

خواستگاه خود می باشد که با این نگاه جواب نخواهد داد ضمن اینکه از لحاظ ارزش

افزوده محصول مناطق خاص در بازار دچار مشکل خواهد شد و ارزش اقتصادی آن در

کشور و کشورهای هدف صادر کننده تحت دستخوش کیفی نامرغوب قرار خواهد

گرفت تأکید میشود هر نوع حمایت مالی ، علمی، فنی و سیاست گذاری وو برنامه

ریزی در وزارت جهاد کشاورزی انجمن خرمای ملی کشور از ارقام بوی هر منطقه در

استانها بشود و از توصیه ارقام اقتصادی خاص هر استان به سایر استانهای کشور

خودداری گردد تا حفظ بازار و ارقام خرمای کشور در داخل و خارج تحت تأثیر قرار نگیرد

و ارزش اقتصادی مرغوبیت محصول آنها حفظ گردد./پ   



تاریخ: ۱۳۹۶/۰۴/۱۳
منبع : نگارنده: احمد فرید - کارشناس کشاورزی
نظرات:


تمامی حقوق مادی و معنوی این سایت به شرکت کشت و صنعت جیرفت تعلق دارد.